Wie kent het bekende kinderliedje niet over kabouter Spillebeen op zijn paddenstoel rood met witte stippen. Kabouters en paddenstoelen worden vaak in een adem genoemd. Voeg daar dan ook nog eens het herfstseizoen bij en het plaatje lijkt compleet. Niets is minder waar, want paddenstoelen komen het hele jaar voor. Alleen de allermooiste exemplaren laten inderdaad hun vrolijke hoedje en prachtige vormen vaak in het najaar vol trots aan ons zien.
Paddenstoelen
De paddenstoel is een plant die onder de grond groeit en houdt van donkere en vochtige plekken. De hoed, manchet en steel met verdikte voet (de beurs) is het deel dat zichtbaar boven de grond komt. Eigenlijk is dit de bloem van de paddenstoel. Onder de grond leeft een dradige kluwen, de zwamvlok. In de hoed zitten aan de onderkant gleufjes (plaatjes). Daarin de sporen van de paddenstoel zitten, waarmee de zwam zich voortplant. Alleen in de zomer wanneer het erg warm is of in de winter wanneer het heel koud blijven ze onder de grond. Overigens hebben paddenstoelen behalve een decoratieve ook een nuttige functie. Ze verteren namelijk afgevallen bladeren.
Giftig
In de keuken is de paddenstoel vaak een geliefd ingrediënt. Wie kookt er af en toe niet een heerlijk gerecht met champignons, oesterzwammen of shitake. In de natuur komen honderden soorten paddenstoelen voor en het is helaas voor een niet kenner moeilijk te onderscheiden welke paddenstoel eetbaar is en welke giftig. Tenzij je in gezelschap bent van een deskundige kun je paddenstoelen beter laten staan. Want vergis je niet. Hoe mooi ze er uit zien, giftig is echt giftig. Je kunt er van in coma raken, een epileptische aanval van krijgen of zelf aan overlijden. Dat geldt ook voor huisdieren. Let dus goed op en hou je hond liever aan de lijn wanneer er je in een gebied wandelt met veel paddenstoelen.
Jaarlijks worden in Nederland honderden mensen behandeld, omdat ze giftige paddenstoelen hebben gegeven, soms tevergeefs. Het gezegde is niet voor niets : ,,Je kunt ze allemaal eten, sommige maar één keer.”
Beter laten staan
Niet alleen eten wij paddenstoelen. Ze staan ook op het menu van veel dieren, zoals slakken, reeën, kevers, muizen en konijnen. In tegenstelling tot mensen weten deze dieren overigens feilloos welke soorten eetbaar zijn en welke ze moeten overslaan. Daarom is het belangrijk om paddenstoelen te laten staan. Een paar mee naar huis is niet zo’n probleem, maar wanneer we met z’n allen met doosjes en tassen vol thuis komen voor een leuke herfsttafel, lijden dieren honger. Kortom paddenstoelen kun je om verschillende redenen maar beter laten staan.
Paddenstoelen spotten, we geven een paar tips
Genieten van de prachtige en unieke vormen van paddenstoelen kan natuurlijk wel. Soms lijken het wel kunstwerken. Bijvoorbeeld de zwam in de tuin van het Museum in Gouda. Zou je niet beter weten dan denk je dat deze door een beroemde beeldhouwer is gemaakt, maar overal om ons heen waar het vochtig is en hout en bladeren liggen te rotten kom je ze natuurlijk tegen.
De allerbeste plek om in de regio paddenstoelen te gaan spotten en fotograferen is misschien wel Lusthof de Haeck in Woerdense Verlaat. Hier groeien mooiste paddenstoelen in alle soorten, maten, kleuren en vormen en het park staat er inmiddels om bekend. Maar ook in het Reeuwijkse en Goudse Hout kom je ze in alle soorten, kleuren en maten tegen.
Nog een paar tips: het Pietersenpad in Woerdens Verlaat, de Heemtuin in Nieuwkoop.
Meer informatie
Wil je in de provincie Zuid Holland op zoek gaan naar paddenstoelen download dan hier gratis de zoekkaart van IVN Natuuracademie. Boordenvol informatie over deze bijzondere plant.
