Het sturen van seksueel getinte berichten en foto’s, sexting, is onschuldig. Het is voor jongeren tegenwoordig onderdeel van hun seksuele ontwikkeling. Het zonder toestemming delen van die (gemanipuleerde) seksueel getinte beelden, shame sexting, en de gevolgen daarvan, zijn niet onschuldig. Helaas krijgen jongeren weinig ondersteuning. Slachtofferhulp Nederland start daarom een campagne om jongeren te laten weten dat zij passende hulp kunnen krijgen.
De impact van shame sexting
- In 2020 gaf ruim 5 procent van de Nederlanders van 16 jaar of ouder (750 duizend) aan slachtoffer te zijn geweest van online seksuele intimidatie.
- 6% van de jongens en 13% van de meisjes tenminste één negatieve ervaring heeft met sexting, zoals het online verspreiden van seksueel getinte berichten, foto’s en/of video’s zonder dat ze hiervoor toestemming hebben gegeven.
- Jongeren van wie beelden zijn verspreid kunnen te maken krijgen met vervelende reacties, waardoor ze zich schaamte en schuldig voelen. De beelden kunnen ook gebruikt worden voor pesten of chantage (sextortion).
- Online seksueel geweld kan leiden tot vertrouwensproblematiek, posttraumatische stressstoornis, angstproblematiek, depressie, suïcidale gedachten en andere hevige gevolgen voor de gezondheid. De meeste gevolgen zijn vergelijkbaar met de consequenties van andere vormen van seksueel geweld en moeten dus niet onderschat worden.
- Specifiek voor online seksueel geweld geldt dat slachtoffers vaak niet weten wie de beelden wel en niet gezien heeft en de beelden kunnen altijd weer opduiken.
Jiska Dijk is psychosociaal expert van Slachtofferhulp Nederland: “Shame sexting zorgt voor angst doordat jongeren gebrek aan controle en dreiging ervaren. Ze vragen zich af wie heeft de beelden gezien, wanneer duiken ze weer op? Dat is heel belastend. Ook zorgt het ongewenst delen van naaktbeelden voor schaamte en ze vragen zich af ‘wat zullen ze over me denken?”
Minder dan 5% van de slachtoffers van seksuele online intimidatie zet de stap naar hulp. Jiska Dijk: “Onder meer omdat jongeren niet goed weten waar ze terecht kunnen. Het doel van deze campagne is slachtoffers en hun omgeving ervan bewust te maken dat gevoelens van schuld en schaamte normaal zijn maar niet terecht, en dat er verschillende mogelijkheden zijn voor hulp en advies na online seksueel geweld.”
Wat doet Slachtofferhulp Nederland
- We starten online community en lotgenotengroepen waar jongeren hun verhaal (anoniem) kunnen delen, omdat jongeren het liefst spreken met leeftijdgenoten die iets vergelijkbaars hebben meegemaakt.
- We luisteren naar jongeren en helpen bij het verwerken van de situatie.
- We geven praktische tips, bijvoorbeeld over het verwijderen van beelden.
- Soms is het ongewenst delen van naaktbeelden strafbaar. We adviseren over de juridische mogelijkheden zoals aangifte doen.
Ondraaglijke sieraden
In de campagne van Slachtofferhulp Nederland delen jonge slachtoffers hun verhaal, om op die manier verbinding te maken met jongeren. Op posters en video’s dragen de slachtoffers de onder de jeugd populaire gepersonaliseerde naamkettingen. Met daarop de shaming namen in plaats van hun echte naam.
Hoofdrolspelers campagne
Ouassima
In 2017 werd onterecht Ouassima’s naam geplaatst onder een video waarin seksuele handelingen werden verricht. Ze werd overspoeld met de meest vreselijke haat berichten via haar dm. Ze had slapeloze nachten, leefde in onzekerheid en eenzaamheid. “Ik heb vaak genoeg in de spiegel gekeken naar een gebroken Ouassima en dat door een paar seconde klikwerk op social media. Mijn masker heb ik vaak opgedaan.” Want zo goed ging het een hele lange tijd niet met de ‘vrolijke’ Ouassima die duizenden mensen voorbij zagen komen op YouTube. “Dat masker hoef ik nu niet meer te dragen. Ik heb mezelf sterker kunnen maken door te blijven geloven in betere tijden. En ik hoop dat slachtoffers hier ook aan blijven vasthouden. De steun van mijn omgeving en het praten met professionals hebben mij stappen verder gebracht.”
Anna
Anna werd slachtoffer van shame sexting nadat er een foto werd verspreid die ze naar haar toenmalige vriendje had gestuurd. Op de foto was de halfnaakt en hield haar borsten vast. Ze werd uitgemaakt voor ‘Hoer van de stad’ en zelfs ‘s nachts opgebeld door onbekende nummers. “Niet de foto maar het label dat je van anderen krijgt, dat maakt je het meest onzeker. Ik heb lang gedacht dat het aan mij lag omdat ik zelf die foto heb gemaakt. Door er heel veel over te praten en door het te normaliseren besefte ik dat ik geen goedkoop meisje ben alleen maar omdat ik met seksualiteit bezig ben.”
Zuellen
Zuellen werd slachtoffer van shame sexting nadat haar ex haar stiekem had gefilmd tūdens de seks. Hij deelde het filmpje op internet en haar feed werd overspoeld met haatberichten, doodsbedreigingen en berichten van mensen die haar wilden chanteren. Elke dag werd ze wel eens uitgescholden. Veel mensen noemden haar ‘vies meisje’. Uiteindelūk raakt ze geïsoleerd van de buitenwereld. Ze voelde zich enorm alleen. Door erover te praten ging het steeds beter met Zuellen. Nu wil ze andere slachtoffers laten weten dat ze niet alleen zijn. Dat het niet hun schuld is. Dat ze kwaad mogen zijn als ze dit meemaken. Dat ze zich niet moeten schamen om hierover met iemand te praten.
Over Slachtofferhulp Nederland
Elk slachtoffer van een strafbaar feit, verkeersongeval of ramp verdient de beste hulp. Jaarlijks helpen we honderdduizenden slachtoffers en nabestaanden om hun leven weer op te pakken na zo’n ingrijpende gebeurtenis. Wij bieden psychosociale hulp, begeleiden in het strafproces en helpen bij het aanvragen van schadevergoeding. Ook familie, vrienden en professionals ondersteunen wij bij het helpen van slachtoffers.
