Op 10 en 11 mei 2025 openen honderden molens in Nederland hun deuren voor de VriendenLoterij Nationale Molendag. Twee dagen lang kun je kennismaken met de verhalen, geuren en geluiden van deze indrukwekkende monumenten. Een uitgelezen kans om samen op pad te gaan, te genieten van een stukje levend erfgoed en te zien hoe vakmanschap en techniek hand in hand gaan.
Iedere molen zijn eigen verhaal
Van hoge wieken tot houten radars: geen molen is hetzelfde. Tijdens Nationale Molendag staan molenaars en vrijwilligers klaar om hun passie met bezoekers te delen. Je kunt rondleidingen volgen, meer leren over het ambacht en in veel molenwinkels lokale producten ontdekken zoals meel, mosterd en olie. Voor kinderen is er vaak iets extra’s te beleven. Op veel locaties worden creatieve activiteiten georganiseerd en ligt er een kleine verrassing klaar om mee naar huis te nemen.
Van werkpaard tot cultureel erfgoed
Eeuwenlang draaiden molens het land rond. Ze maalden graan, persten olie, zaagden hout en legden zelfs polders droog. Op het hoogtepunt stonden er in Nederland maar liefst negenduizend windmolens. In het begin van de vijftiende eeuw verschenen de eerste poldermolens, die meertjes en plassen leegmaalden en zo nieuwe stukken land creëerden. Droogmakerijen zoals de Beemster zijn daar nog steeds zichtbare voorbeelden van.
Met de komst van de stoommachine en later de moderne technologie verloor de molen zijn economische functie. Toch bleef de waardering voor deze bijzondere bouwwerken groeien. Vandaag de dag zijn molens niet alleen beeldbepalend in het landschap, maar ook een symbool van doorzettingsvermogen en vakmanschap.
Hoe het ooit begon
De wiekende techniek die we vandaag kennen, heeft een lange geschiedenis. De oudste windmolens verschenen al rond duizend voor Christus in China en Perzië. In West-Europa ontwikkelde zich vanaf de middeleeuwen een eigen molentype: de houten standerdmolen. Rond 1221 werd in het Zeeuws-Vlaamse Willemskerke voor het eerst officieel melding gemaakt van een Nederlandse windmolen. Vanaf de veertiende eeuw groeide hun aantal snel, mede dankzij innovaties als de bovenkruier met draaibare kap.
Levend erfgoed om trots op te zijn
Vandaag de dag telt Nederland nog ruim twaalfhonderd wind- en watermolens. Dankzij de inzet van duizenden vrijwilligers en organisaties zoals de Vereniging De Hollandsche Molen kunnen we blijven genieten van deze unieke monumenten. Tijdens Nationale Molendag staan meer dan negenhonderd molens open voor publiek.
Dus trek eropuit, duik in de geschiedenis en beleef zelf hoe bijzonder onze molens nog altijd zijn.
Meer weten? Kijk op www.molens.nl voor een overzicht van alle deelnemende molens.
