Naast Stoptober (Stoppen met roken) en borstkankermaand (Pink Riboon) is op 1 oktober ook Oktober Geschiedenismaand van start gegaan, het grootste geschiedenisevenement van Nederland. Samen met talloze musea, bibliotheken, boekhandels, archieven en andere culturele instellingen organiseert de Maand meer dan vijfhonderd activiteiten door het hele land. Onder het motto ‘Ontdek gisteren, begrijp vandaag’ wordt in oktober 2022 met het thema Wat een ramp! geschiedenis voor het voetlicht gebracht.

Meer informatie is hier te vinden, maar kijk ook eens in de Agenda op onze website . Daar is komende maand van alles te vinden over activiteiten in de geschiedenismaand en dit keer hebben we een nog grotere regio gepakt.

Om goed te beginnen zetten we alvast vijf leuke tips voor de komende weken op een rij.

1. ENGELSE SPIONNEN OP VOORNE TIJDENS HET RAMPJAAR

Het Rampjaar staat bekend om de gevechten en zeeslagen, maar achter de schermen speelde er nog veel meer. Zo hadden de Engelsen diverse spionnen, die vanuit Brielle en Hellevoetsluis informatie verzamelden en doorspeelden naar Engeland. Historicus Anne Doedens neemt je mee in de wereld van spionage en contraspionage.

Maritiem historicus Anne Doedens vertelt tijdens deze lezing over Brielle en Hellevoetsluis tijdens deze roerige periode. Ook al lieten de Franse en Engelse troepen Voorne ongemoeid, toch speelden beide plaatsen een grote rol in het Rampjaar. In Hellevoetsluis en Brielle waren namelijk belangrijke spionnennetwerken actief. Doedens geeft antwoord op vragen als: wat kwamen Engelse verspieders over ons land te weten? En wat zagen ze in Den Briel en Hellevoetsluis?

Goed om te weten

• Toegang is gratis, maar geïnteresseerden moeten zich wel aanmelden. Dat kan via de website van de bibliotheek Zuid Hollandse Delta of telefonisch: 0181 315111.

Praktische informatie

Datum: 6 – okt 2022
Tijdstip: 19:30 — 22:00
Locatie: Opzoomerlaan 106,3221AP Hellevoetsluis
Kosten: Toegang is gratis.
Meer info:www.bzhd.nl
Contact: 0181 315111

2. WANDELING LANGS DE VLIST

Elke maand neemt watergids Marina je mee op de wandeling 1672 langs het kronkelende riviertje de Vlist. Dit maandelijkse waterwandelarrangement gaat door het inundatiegebied van de Oude Hollandse Waterlinie. Het is een van de vele activiteiten in het kader van het herdenkingsjaar van deze linie. Onderweg gaan de wandelaars ook voorbij de tientallen monumentale boerderijen en door het prachtige en vogelrijke natuur-, recreatie- en waterbergingsgebied de Hooge Boezem.

Na een maaltijd bij Café de Vlist krijg je op de Koeneschans de mogelijkheid terug in de tijd te gaan. Met je mobiel in een virtual reality paal zie je hoe het er in 1672 uitzag. Verderop zijn bezoeken gepland aan melkvee- en kaasboerderij Van Eijk met winkel, de molen met de langste wieken van Nederland en het Gemaal in Haastrecht, dat 150 jaar bestaat.

Trek je stoute schoenen aan

De 7 km lange wandeling heet 1672 en verwijst naar het Rampjaar, toen voor het eerst de Oude Hollandse Waterlinie werd toegepast. Laaggelegen land tot kniehoogte onder water zetten was toen, tot aan de komst van de vliegtuigen, hét wapen om binnenvallende legers tegen te kunnen houden. De Koeneschans was een strategische plek, vandaar dat de wandeling hier start. Onderweg vertelt Marina hoe dit inunderen in de praktijk ging en dankzij welke maatregelen we nu in dit lage polderland onder zeeniveau nog steeds kunnen blijven wonen, werken en vakantie houden.

Handig om te weten

Reserveren is noodzakelijk. De wandelaars verzamelen om 12.10 uur bij de bushalte in het centrum van Haastrecht. Het arrangement incl. lunch, versnaperingen en bezoeken duurt tot ongeveer 17 uur. Voor meer informatie en aanmelden:
Lyanne de Laat
06 3001 3037
ll.merla@planet.nl 
www.gemaalhaastrecht.nl/arrangementenLees minder

Wanneer

• Vrijdag 7 oktober 202212.10 – 17.00 uur
• Vrijdag 4 november 202212.10 – 17.00 uur

3. KNALLEND LEIDEN! BUSKRUIT EN VUURWERK IN DE LEIDSE STADSGESCHIEDENIS

Op de Leidse Steenschuur ontplofte op 12 januari 1807 een vrachtschip met buskruit. Het was de eerste nationale ramp in Nederland. Er vielen doden en gewonden en het land was in rep en roer. Dit is niet het enige historische verhaal dat Leiden kent als het aankomt op buskruit. Op zaterdag 8 oktober duiken BplusC en Erfgoed Leiden en Omstreken in de explosieve geschiedenis van Leiden.

Het bekendste verhaal uit de explosieve geschiedenis van Leiden is de Leidse buskruitramp in 1807. Maar wist je dat Leiden ook jarenlang het centrum van de vuurwerkproductie in Nederland was? In de jaren dertig van de vorige eeuw werd de Leidse vuurwerkfabriek KAT marktleider op het gebied van siervuurwerk en verzorgde de fabriek grote vuurwerkshows. Door stadsuitbreiding groeiden Leiden en de fabriek naar elkaar toe. Bewoners zagen weinig gevaar in de aanwezigheid van KAT… Tot de vuurwerkramp in Enschede in 2000. KAT moest daardoor verdwijnen.

Programma:

Flitscollege Leidse Buskruitramp
Historica Arti Ponsen neemt het publiek mee in de geschiedenis van de Leidse buskruitramp en vertelt tijdens een flitscollege hoe relieken en herinneringen aan deze ramp van generatie op generatie zijn doorgegeven in Leidse families. Na het flitscollege van Arti Ponsen praten we met haar na over haar onderzoek. 

Vuurwerkramp in Enschede
Lieselotte van de Ven van Erfgoed Leiden en Omstreken schuift ook aan. Zij groeide op in Enschede en maakte op jonge leeftijd de vuurwerkramp op 13 mei 2000 mee. Lieselotte en Arti bespreken welke overeenkomsten er zijn tussen deze twee nationale rampen.

Vuurwerkfabriek KAT
Archeoloog en journalist Ruurd Kok bezocht het voormalige terrein van de vuurwerkfabriek en -opslag in Groenoord en deed daar onderzoek. Hij vertelt daarover en na afloop is er ruimte voor vragen aan Ruurd én vragen aan het (Leidse) publiek. Heeft u nog herinneringen aan KAT of aan de spectaculaire vuurwerkshows tijdens het Leidens Ontzet, die door KAT werden gemaakt?

Tot zaterdag 8 oktober!

Goed om te weten

• Het programma begint om 11 uur in BplusC in de Nieuwstraat in Leiden.
• De toegang is gratis.
• Reserveren of aanmelden is niet nodig.
• Zo’n 60 personen zijn welkom.

Praktische informatie

Datum: 8 – okt 2022
Tijdstip: 11:00 — 12:15
Locatie: Nieuwstraat 4,2312 KB Leiden
Kosten: Toegang gratis
Meer info:https://www.erfgoedleiden.nl/nieuws/1317-8-oktober-knallend-leiden
Contact:info@erfgoedleiden.nl

4. DE BRIEFWISSELING JOHAN DE WITT

Johan de Witt (1625-1672) schreef en ontving als raadpensionaris veel brieven. Wat komen we daaruit te weten? Ineke Huysman, medesamensteller van het boek ‘Johan de Witt en het Rampjaar’ kan er alles over vertellen.

Raadpensionaris Johan de Witt (1625-1672) heeft een zeer uitgebreide en veelzijdige correspondentie nagelaten, waaronder brieven van belangrijke staatslieden, buitenlandse ambtsdragers, legeraanvoerders, wetenschappers, kunstenaars, familieleden en talloze verzoeken om een aanbeveling. Welke kennis kunnen we hieruit putten? Ineke Huysman vertelt er uitgebreid over.

Dr. Ineke Huysman werkt bij het Huygens ING, een onderzoeksinstituut op het gebied van geschiedenis en cultuur. Als projectmanager zet zij zich in voor de digitalisering en ontsluiting van verschillende historische briefwisselingen, waaronder de brieven van Johan de Witt. Ze is medesamensteller van het brievenboek ‘Johan de Witt en het Rampjaar’.

Goed om te weten

• De lezing vindt plaats op 8 oktober en duurt ongeveer een uur. 
• Tickets boek je via deze link.
• Kosten van de lezing zijn € 7,50. Leden Historische Vereniging Die Haghe en abonnees van Haagse Historie Magazine betalen € 5,- Daarnaast is een geldig entreebewijs nodig.

Praktische informatie

Datum: 8 – okt 2022
Tijdstip: 13:00 — 14:00
Locatie: Korte Vijverberg 7,2513 AB Den Haag
Kosten: 7,50 euro (excl entree)
Tickets:haagshistorischmuseum.nl
Meer info:https://www.haagshistorischmuseum.nl/nl/plan-your-visit/zien-en-doen/lezingen-rampjaar
Contact:smit@haagshistorischmuseum.nl

5. DE LAATSTE UREN VAN JOHAN EN CORNELIS DE WITT

Op 20 augustus is het 350 jaar geleden dat de gebroeders De Witt met veel geweld werden omgebracht. Hoe kwam het tot deze politieke moord? En wat ging er aan vooraf? Loop mee met deze speciale themarondleiding in de Gevangenpoort, de ‘plaats delict’.

Johan de Witt was raadpensionaris van Holland en de machtigste man in de Nederlandse Republiek. Ook zijn broer Cornelis was een man van aanzien. Toen de Republiek werd aangevallen op zee en over land een invasie van legers plaatsvond, raakte de bevolking in paniek. De machtige broers kregen de schuld in hun schoenen geschoven. Op 20 augustus 1672 barstte de bom. Hoe het zover kwam? Tijdens deze rondleiding hoor je meer over laatste uren van Cornelis en Johan de Witt en wat er allemaal aan vooraf ging.

Goed om te weten

• Verzamelpunt: eerste binnenplaats Gevangenpoort.
• De rondleiding duurt ongeveer 1 uur.
• Kosten: € 5,- per kind/volwassene, exclusief entree museum.
• Reserveren: koop je tickets online.
• Maximaal 20 personen per keer, vol = vol.
• Op de dag zelf zijn resterende tickets aan de kassa te koop.
• Reserveren via mail of telefoon is niet mogelijk.

Praktische informatie

Datum: 8 – okt 2022
Tijdstip: 13:00 — 14:00
Locatie: Buitenhof 33,2513 AH Den Haag
Kosten: € 5,- (exclusief entree)
Tickets:gevangenpoort.nl
Meer info:https://www.gevangenpoort.nl/nl/bezoek/zien-en-doen/de-laatste-uren-van-de-witt
Contact:vanooststroom@haagshistorischmuseum.nl