Gouda – Steeds meer kunstenaars ontdekken de verleidelijke mogelijkheden van kunstmatige intelligentie. Waar het begon als speeltje van techneuten, blijkt AI nu ook een verrassende muze voor de creatieve geest. Ook beeldmaker Hans Zandvliet, oftewel Zand, viel voor de magie van de machine: “Het geeft ongekende mogelijkheden. Je weet niet wat je ziet.”
Zand woont en werkt in Leiden, studeerde aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag en combineert grafisch ontwerp met vrij werk. Sinds begin april is zijn nieuwste serie te zien bij Unit4Art in Gouda – en wie denkt naar bloemenvelden of zeegezichten te kijken, wordt flink op het verkeerde been gezet.
Zilverfolie wordt zee
In de serie The Dreamscapes zie je weidse wateroppervlakken, reflecties van licht, een horizon die rust geeft. Maar vergis je niet: het zijn géén foto’s van de zee. Wat je ziet, is een kunstig gevouwen stukje zilverfolie. Zand vormt het aluminium tot mini-landschappen, belicht het zorgvuldig en fotografeert het alsof hij de Noordzee zelf heeft vastgelegd. Het resultaat? Poëtische beelden die je meenemen naar een denkbeeldig strand – en je even doen twijfelen aan je eigen ogen.
Digitaal bloemschikken
Nog een stap verder gaat Zand in zijn serie The Fields, waarin hij voor het eerst samenwerkt met AI. “Ik gebruik AI als een soort gereedschap,” legt hij uit. “Het is mijn canvas, mijn penseel én mijn verf.” Wat volgt, is een gelaagd proces van stapelen, bijschaven, vervagen en corrigeren. “Soms wel dertig tot veertig lagen,” zegt hij. “Tot er een compositie ontstaat die klopt. Of juist nét niet klopt – en daardoor prikkelt.”
Het lijken schilderachtige bloemenvelden, maar niets is wat het lijkt. Geen bloem is echt. Geen grasspriet heeft ooit gewiegd in de wind. Alles is gegenereerd door een computer, daarna liefdevol bewerkt door de kunstenaar. “Ik probeer die digitale oorsprong te verzachten,” zegt Zand. “Een soort digitaal bloemschikken. Het grote doel is om er natuur van te maken – en die ook een ziel te geven.”
Poëzie met een processor
Wat beide series verbindt, is een gevoel van verwondering en vervreemding. Over hoe eenvoudig materiaal – of het nu aluminiumfolie is of een AI-algoritme – kan leiden tot beelden die je raken. “Ik wil dat mensen zich afvragen: wat zie ik nou eigenlijk?” zegt Zand. “En dan misschien denken: het doet me ergens aan denken, maar ik weet niet precies waaraan.”
Zijn werk is poëzie met een processor. Zintuiglijk, tactiel, en tegelijkertijd helemaal van nu. Of, zoals hij het zelf zegt: “Wat je denkt te zien, is niet wat er écht is.”
Zien? De exposities The Dreamscapes en The Fields van Zand zijn te bewonderen bij Unit4Art, Crabethpark 24 in Gouda.
Geopend op vrijdag, zaterdag en zondag van 12.00 tot 17.00 uur.
Meer informatie: www.zand-artshop.nl en www.unit4art.nl
