In gesprek met gastconservator Karlijn de Jong over een vrouw die haar eigen pad schilderde
Gouda – Geen man, geen huishouden, geen ‘moeten’. Jo Koster (1868–1944) kiest aan het eind van de 19e eeuw radicaal voor zichzelf. Terwijl haar tijdgenoten trouwen en kinderen krijgen, pakt zij de trein naar Frankrijk, Italië of Zwitserland – met penseel en ezel in de bagage. “Ze wilde buiten zijn, licht zien, mensen ontmoeten,” zegt gastconservator Karlijn de Jong in de video die deze tentoonstelling inleidt. “En dat zie je terug in haar werk: energiek, open, nooit verlegen om kleur.”
Van klaprozen tot visservrouwen
De schilderijen van Koster vormen een bont dagboek. Bloeiende velden, verstilde dorpen, steile kapen – elk doek ademt haar verwondering over de wereld. Maar ze blijft niet aan de zijlijn staan: ze maakt contact. Met kinderen op straat, vissersvrouwen, theatergezelschappen. Portretten met karakter, vaak in een losse stijl die doet denken aan het post-impressionisme. “Ze had geen vaste stijl,” vertelt De Jong. “Dat maakt haar werk zo spannend. Ze bleef zich ontwikkelen, ook op latere leeftijd.”
Vriendin én vrijdenker
Jo Koster was geliefd in kunstenaarskringen. Ze deelde ideeën, at mee aan lange tafels, raakte bevriend met schilders als Richard Roland Holst en Lizzy Ansingh. Maar ze volgde niemand blind. Haar keuzes waren eigen, soms grillig, altijd doordacht. Dat leidde tot een rijk en veelzijdig oeuvre, én tot een inspirerend leven. Theatermaker Katinka Polderman vertaalde speciaal voor de tentoonstelling die levenslust van Jo Koster naar een speelse beslisboom: ‘Wat zou Jo doen?’ is niet alleen een vraag voor de kunstliefhebber, maar ook voor iedereen die af en toe twijfelt aan z’n eigen koers.
Zien met je vingers
Toen Jo Koster door een oogziekte minder goed kon zien, paste ze zich aan. Ze bleef schilderen – met een afgeplakt brillenglas. Die veerkracht is ook voelbaar in de tentoonstelling. Letterlijk. Er is namelijk een speciaal voelschilderij ontwikkeld, zodat ook bezoekers met een visuele beperking haar werk kunnen ervaren. “Jo was geen kunstenaar die zich liet tegenhouden,” zegt De Jong. “Waarom zouden wij dan grenzen stellen aan wie haar kunst mag beleven?”
Voor jong, oud én nieuwsgierig
De tentoonstelling is méér dan kijken. Er zijn instaprondleidingen, een open atelier, lezingen en creatieve opdrachten. Kinderen krijgen een reiskoffertje mee, gevuld met speelse opdrachten en materialen om zelf op avontuur te gaan – net als Jo.
Nieuwsgierig geworden? Bekijk eerst het gesprek met Karlijn de Jong en laat je meenemen in de wereld van Jo Koster: kleurrijk, eigenzinnig en nog altijd verrassend actueel.
