Gouda – Museum Gouda heeft dit jaar een recordaantal bezoekers getrokken! Maar liefst 64.590 mensen uit het hele land én uit Gouda bezochten de aansprekende tentoonstellingen en verrassende evenementen. Susanna, van Middeleeuwen tot MeToo is deze winter een groot succes en volgens NRC en Trouw een van de beste tentoonstellingen van het jaar. Museumgasten van heinde en verre combineren hun bezoek met winkelen en horeca en zorgden in 2024 voor een lokale economische impuls van ruim €1.500.000. Het museum ontving bovendien meer dan 8.000 kinderen voor onderwijsprogramma’s en het Huis van Sint.
Museum Gouda vierde dit jaar zijn 150ste verjaardag met de heropening van de iconische Goudse IJssalon Italia. Vele Gouwenaars leenden hun voorwerpen uit en kwam herinneringen ophalen. Ook zorgde het museum in deze roerige tijden voor verbinding in de stad, van gesprekken tussen (klein)kinderen en de eerste generatie arbeidsmigranten tot bijzondere activiteiten voor mensen met dementie en voor nieuwe Gouwenaars.
“We zijn enorm trots dat we dit feestjaar kunnen afsluiten met een bezoekersrecord. Ik ben blij dat we nog meer Gouwenaars het gevoel hebben kunnen geven dat ons erfgoed van iedereen is. Én dat we ons steentje bijdragen aan het nationale imago van cultuurstad Gouda en aan de lokale economie. Het gaat dus goed met het museum – maar dit succes is wel kwetsbaar. Om ons erfgoed goed door te kunnen geven aan toekomstige generaties, is dringend aandacht nodig voor de eeuwenoude gebouwen die het museum huurt van de gemeente. Trots en zorgen tegelijk dus. Maar nu is het tijd voor feest!” aldus directeur Femke Haijtema. Het vorige bezoekersrecord dateerde uit 2018, toen de tentoonstelling over Pieter Pourbus veel mensen op de been bracht. Gemiddeld trok Museum Gouda de afgelopen twintig jaar bijna 38.000 bezoekers per jaar.
5 sterren en € 1,5 miljoen
2024 begon met de succesvolle tentoonstelling Koninklijke Kunst, met schilderijen uit de koninklijke verzamelingen. In de zomer was de expo Hete Vuren een mooie samenwerking met het Rijksmuseum en vijf musea in het land. Susanna, van Middeleeuwen tot MeToo is deze winter de grote trekker van Gouda. De tentoonstelling over Susanna en de ouderlingen, een eeuwenoud verhaal over een jonge vrouw die wordt belaagd door twee machtige mannen, onderzoekt waarom kunstenaars dit #MeToo verhaal keer op keer vastleggen. De Sekszusjes, bekend van de gelijknamige openhartige educatieve YouTube-serie, delen in een audiotour hun visie op de lotgevallen van Susanna en werken mee aan een bijzonder onderwijsprogramma over grenzen en consent voor het VO en MBO. Susanna kreeg in NRC én Trouw 5 sterren en trekt veel publiek uit het hele land. Tweederde van de museumbezoekers kwam in 2024 speciaal naar Gouda voor een tentoonstelling. Gemiddeld gaven zij ruim €40 uit in de stad. Museum Gouda genereerde zo afgelopen jaar minimaal €1.500.000 aan lokale economische impact. Voor (inter)nationale kwaliteit zijn nationale fondsen onmisbaar, het succes van Susanna werd mogelijk dankzij bijdragen van het Mondriaan Fonds, het Cultuurfonds en Fonds 21.
Jubileum
Het museum organiseerde in 2024 weer vele projecten voor en door Gouwenaars. Vanaf 12 mei, precies 150 jaar na de museumopening, was de tentoonstelling over IJssalon Italia te zien, van 1939 tot 2002 het trefpunt van de Goudse binnenstad. Tientallen voorwerpen van klanten en medewerkers brachten het verleden tot leven en vertelden verhalen over de Italiaanse familie Agnoli en het harde werken achter de schermen. Het was het hoogtepunt van de jubileumtentoonstelling De Stad Verzamelt, waarin de oorspronkelijke voorwerpen die de Gouwenaars in 1874 bijeenbrachten werden aangevuld met Goudse herinneringen van de afgelopen 150 jaar, van de lichtreclame van de Arcadebioscoop en de zwemhaak uit het Spaardersbad tot de koffer waarmee ereburger Abdellah Laaguili naar Gouda afreisde.
Verbinding
Het project Bnadem, een ode aan de eerste generatie Marokkaanse Gouwenaars, werd in september afgesloten met een ontroerende verhalenavond. Het museum legt verhalen van deze gemeenschap vast en ontwikkelde een kaartenset op basis van historische foto’s van Robert de Hartogh, waarmee (klein)kinderen en zorgverleners met ouderen in gesprek kunnen gaan over migratieverhalen en -herinneringen. In het voorjaar wierp een avond over kunst en kolonisatie met jonge experts uit de Indische gemeenschap nieuw licht op koninklijke kunst als propagandamiddel. In een speciaal programma voor mensen met dementie en hun partner ervaren deelnemers het museum met al hun zintuigen en halen herinneringen op. Muziek luisteren, Goudse smaken proeven, verkleden als schutter: echtparen zijn er even samen op uit, ontdekken iets nieuws en genieten als vanouds. Het museum organiseerde ook samenkomsten in de Week tegen Eenzaamheid. In samenwerking met het Taalcafé van de Bibliotheek deelden groepen nieuwe Gouwenaars als onderdeel van hun inburgering bij onze kunstwerken verhalen over hun eigen leven en met het Taalhuis en Samen voor Goud kwamen schakelklassen van jonge nieuwkomers voor speciale interactieve rondleidingen. Goudse kunstenaar Dace Sietina toverde een historische poortruimte in de museumtuin om tot laboratorium voor het visualiseren van de impact van microplastics, samen met stadsgenoten.
Jong publiek
Het museum organiseerde in 2024 weer vele onderwijsprogramma’s en familieactiviteiten, die een ongekend aantal van meer dan 8.000 kinderen en jongeren bereikten. Meer dan 250 schoolklassen namen deel aan een van de vele programma’s waarbij kinderen nadachten over de geschiedenis van hun stad en geprikkeld werden om creatief aan de slag te gaan. Het museum organiseerde bovendien peuterlessen in bibliotheken en buurthuizen, waarbij museumpop Klaasje in gesprek ging met de allerkleinsten. Bij Hete Vuren versierden gezinnen talloze kaarsen. En in november kwam Sinterklaas weer logeren, en maakten families uit alle hoeken van de stad, soms voor het eerst, kennis met het museum. Bij de tentoonstelling over Susanna is een speciaal onderwijsprogramma voor de bovenbouw van het voortgezet onderwijs en het MBO, waarbij jongeren in een veilige omgeving onder leiding van speciaal getrainde facilitators het gesprek aangaan over seks en consent. De Goudse band Zuster Zonnebloem schreef bovendien speciaal voor Susanna een nummer, en gaf aan jongeren een workshop Songwriting in het museum.
Samen maken we de stad
Museum Gouda sloeg in 2024 weer de handen ineen met allerlei partners in de stad. Evenementen zoals Festival De Verwondering brachten door de samenwerking met de Stadsschouwburg nieuwe bezoekers binnen, bijvoorbeeld voor de exclusieve modeshow middenin het museum. Vaste waarden zoals Open Monumentendag en Zotte Zaterdag samen met de Garenspinnerij zorgden voor een bruisend museum. En Kaarsjesavond bracht meer dan 1400 bezoekers op de been die onder meer luisterden naar de muziek van de achterkleindochter van een van de lezende zusjes op het schilderij van Tholen, een publiekslieveling in het museum. De steun van onze vele partners, waaronder ook het Catharina Gilde van bedrijven en de particuliere Crabeth Club, maken het succes van Museum Gouda mogelijk.
Erfgoed
Museum Gouda beheert de verzameling van kunstwerken en historische voorwerpen van de stad Gouda. Een belangrijke maatschappelijke taak, die zorgt dat ons erfgoed behouden blijft. Zoals het enorme altaarstuk van Wouter Crabeth uit 1628 dat vroeger in een katholieke schuilkerk hing en nu beschadigd dreigde te worden. Het enorme doek wordt op dit moment gerestaureerd onder toeziend oog van verschillende nationale specialisten, een unieke restauratie waarmee het doek voor Gouda, en voor Nederland behouden blijft, dankzij een ruimhartige bijdrage van de Vereniging Rembrandt. Een andere bijzondere collectie waar het museum op past, de Haagse School en School van Barbizon schilderijen van verzamelaar Paul Arntzenius, kreeg een nieuwe vaste plek in het museum in een zonnige salon. Gouwenaars Rkia Majourhate en Ikram Skouli werden met hun portretten door fotograaf Khalid Amakran onderdeel van de museumcollectie. Op de valreep van 2024 werd bovendien een verloren Gouds paneelschilderij uit 1582 aan de collectie toegevoegd, een verjaardagscadeau van onze Vriendenvereniging.
Wieg van Gouda
In 2024 bleek dat het prachtige cultuurhistorische gebouw dat het museum van de Gemeente Gouda huurt, stevige investeringen nodig heeft. Investeringen om de bezoekers, ook zij die slechter ter been zijn, goed te kunnen ontvangen. Om het Goudse topmonument te verduurzamen en de enorm gestegen energiekosten de baas te blijven. Om te borgen dat het museum de kerntaak ook in de toekomst kan blijven vervullen, door te zorgen dat de tentoonstellingsruimten meegroeien met de eisen van bruikleengevers. Om te zorgen voor goede depotruimte voor de stadscollectie, die het museum in opdracht van de gemeente beheert voor de stad. Investeringen kortom om dit monumentale gemeentelijke gebouwencomplex, zoals het eeuwenoude Catharina Gasthuis dat de plek markeert waar onze stad ooit begon, ‘de wieg van Gouda’, voor de toekomst te behouden. De gebouwomstandigheden maken het succes van het museum kwetsbaar, en het museum blijft de urgentie van deze investeringen onder de aandacht brengen.
Vooruitblik
Het indrukwekkende oeuvre van kunstenaar Jo Koster (1868-1944) krijgt in het voorjaar van 2025 een podium in Museum Gouda. Koster volgde haar eigen pad en was een van de eerste vrouwelijke kunstenaars in Nederland die leefde van haar kunst. Ze doorkruiste begin vorige eeuw per auto heel Europa, en tekende en schilderde waar ze maar kon. Koster kon zich meten met tijdgenoten als Ferdinand Hart Nibbrig en Co Breman, maar toch is haar neo-impressionistische werk een stuk minder bekend dan dat van mannelijke vakgenoten. De grote tentoonstelling Jo Koster, kunstenaar brengt daar vanaf 19 april verandering in aan de hand van meer dan 90 schilderijen en tekeningen. Tegelijkertijd is vanaf 8 maart, internationale vrouwendag, de tentoonstelling Ongehoord te zien, waarin we door de lens van 25 vrouwen in de museumcollectie naar de geschiedenis kijken. Ter gelegenheid van 80 jaar vrijheid besteden we bovendien aandacht aan het verhaal van het Goudse meisje Edith Beek.
