Vanmorgen scrolde ik, zoals gewoonlijk, door de digitale versie van mijn ochtendkrant. Een kop zwarte koffie erbij, mijn dagelijkse ritueel. Twee artikelen sprongen direct in het oog. Het eerste: een reconstructie van hoe een jonge vrouw op een bangalijst terechtkwam. De krant kopte stevig: “Het onbezorgde studentenleven van tientallen jonge vrouwen in Utrecht werd compleet verwoest.” Nou, dat is nogal een uitspraak.
Mijn eerste reactie? Natuurlijk, het is supergenant, grensoverschrijdend en had nooit mogen gebeuren. Absoluut verwerpelijk. Maar compleet verwoest? Laten we zeggen dat ik inmiddels de leeftijd nader dat hooguit Omroep Max nog geïnteresseerd is om me op een bangalijst te zetten, maar ik hoop oprecht dat er iets meer voor nodig is om een leven te verwoesten. Ja, de impact van zo’n lijst kan enorm zijn. Onveilig voelen, je vertrouwen verliezen—dat zijn niet te onderschatten gevolgen. Maar verwoest?
Het tweede artikel was een verhaal uit een heel andere hoek, maar met hetzelfde thema: grensoverschrijdend gedrag. Tijdens een teambuildingsuitje van de politie had de begeleidende gids het predicaat ‘lekker mokkeltje’ gekregen en werd er ‘homo’ geroepen. En daar begon het toch te schuren. Want als er één beroepsgroep is die, zeker nu grensoverschrijdend gedrag eindelijk een serieuze plek in het wetboek van strafrecht heeft gekregen, dit soort gedrag ver buiten de deur moet houden, dan is het wel de politie. Sterker nog, dat hadden ze al jaren moeten doen.
Natuurlijk kunnen we hier onmiddellijk onze mening over klaar hebben. Misschien voelen de vrouwen uit het eerste artikel zich daadwerkelijk zo onveilig dat een groot deel van hun leven onherstelbaar beschadigd is. Misschien is het gedrag van die politiemannen inderdaad niets meer dan ‘mannenpraat’ — dom, ongepast, maar niet wereldschokkend. Dat is op zichzelf al een discussie waard.
Maar wat deze twee krantenartikelen vooral laten zien, is dat we als maatschappij nog altijd worstelen met dezelfde thema’s als eeuwen geleden. Terwijl ik over beide verhalen nadacht, realiseerde ik me dat het Goudse Museum precies dit punt weet te raken met hun tentoonstelling ‘Susanna, van Middeleeuwen tot MeToo’. Kunstwerken uit lang vervlogen tijden zetten het gesprek over seks en grenzen in het middelpunt. Museumdirecteur Femke Haijtema nodigde tijdens de opening iedereen uit om hardop te praten. Over seks. Over wat kan en wat niet. Over grenzen die al eeuwenlang overschreden worden.
Het is hoog tijd. Want of het nu gaat over een bangalijst of een politieman die denkt een ‘grap’ te maken: deze verhalen laten zien dat we eigenlijk nog geen stap verder zijn gekomen sinds het verhaal van Susanna. De woorden zijn anders, de context is modern, maar de onderliggende dynamiek blijft onveranderd. Het is aan ons om het gesprek daarover eindelijk een echt aan te gaan.
AnneMarie Visser
