Gouda – Het veertien jaar durende project om de herinnering aan de slachtoffers van de Jodenvervolging in Gouda levend te houden, heeft vorige week zijn voltooiing bereikt met de plaatsing van de laatste twee Stolpersteine. Dinsdag 23 april werden de laatste gedenkstenen geplaatst, waarmee het totaal aantal ‘struikelsteentjes’ in de stad op maar liefst 389 komt. Gunter Demnig, de bedenker van deze herdenkingssteentjes, was aanwezig bij deze afsluitende ceremonie.
De laatste twee Stolpersteine dragen de namen van Siegfried Seemann en Herman Salomon Hamburger, die tijdens de Tweede Wereldoorlog op respectievelijk De la Reylaan 24 en de Bogen 63 woonden. Het plaatsen van deze stenen markeert niet alleen het einde van een langlopend project, maar ook een eerbetoon aan de 390 Goudse slachtoffers van de naziterreur. (De familie van één slachtoffer koos voor een andere manier om te herdenken, red.).
Initiatiefneemster Soesja Citroen, jazz-zangeres en componiste, begon het project in 2010 met als doel elke Joodse inwoner van Gouda die slachtoffer werd van de Holocaust te herdenken. Voor Citroen, die het project beschouwt als een eerbetoon aan haar grootvader, een Holocaustoverlevende, was dit project meer dan alleen het leggen van stenen; het is een manier om de verhalen van de slachtoffers levend te houden en om te herinneren wat er tijdens de donkerste dagen van de geschiedenis in Gouda is gebeurd. Het project, dat nu officieel is afgerond, heeft echter voor Citroen nog steeds een open einde. Ze streeft ernaar om haar boek over de 389 slachtoffers af te ronden, waarin ook de verhalen van de recent geplaatste Stolpersteine worden opgenomen.
Het Stolpersteine Project
Het Stolpersteine-project is een indrukwekkend initiatief van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Inmiddels zijn ruim 100.000 gedenkstenen te vinden in heel Europ, waaronder Nederland.
Het herdenkt de slachtoffers van het nationaalsocialisme door herdenkingskoperen platen in het trottoir te plaatsen voor hun laatste zelfgekozen adres. Elke “steen” begint met de woorden ‘HIER WOONDE… en herinnert ons aan de mensen die ooit op die plek leefden. Gunter Demnig citeert het Talmud-gezegde: “Een persoon wordt pas vergeten als zijn of haar naam wordt vergeten.” De Stolpersteine brengen de namen en verhalen van deze individuen weer tot leven.
