Den Haag – De Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland daagt samen met 11 andere organisaties, waaronder de Natuur en Milieufederaties in Noord-Holland, Zeeland en Friesland, de Staat der Nederlanden voor de rechter in verband met de schadelijke gevolgen van de wijdverbreide PFAS-vervuiling in Nederland. Met de dagvaarding willen de deelnemende organisaties de Staat aanspreken op het nalaten van diens zorgplicht om de Nederlandse burgers en het milieu te beschermen tegen de schadelijke effecten van PFAS-vervuiling. De 11 organisaties worden in deze rechtzaak vertegenwoordigd door Knoops Advocaten.
Waarom is de NMZH betrokken?
Volgens het RIVM is al het oppervlakte- en grondwater in Zuid-Holland verontreinigd met PFAS. In verschillende onderzoeken is aangetoond dat PFAS in het bloed en vetweefsel van mensen zit, in eieren, groenten in volkstuintjes zijn vervuild met PFAS. PFAS is ook aangetroffen in sloten in Den Haag, zwemwater, er wordt vervuild water ingelaten in natuurgebieden en het Groene Hart.
Kunnen we zo nog gezond en veilig voedsel produceren? Wat gebeurt er met schaal en schelpdieren in de Zuidwestelijke Delta? Schelpdieren filteren water op voedsel en krijgen PFAS-stoffen binnen. Zelfs drinkwater is niet vrij van PFAS. Iedere dag vergiftigen wij onszelf meer. Het moet ophouden voor het echt volledig uit de bocht vliegt!
De wijze van vergunningverlening, handhaving en toezicht in de afgelopen decennia heeft de ontstane situatie gefaciliteerd en gelegaliseerd. Voor gevaarlijke stoffen zijn EU-autorisaties (verbod tenzij vrijstelling) of restricties (beperkingen) vastgelegd. Deze gelden voor productie, handel, verwerking, vervoer, opslag en gebruik. De stoffen en hun autorisaties en/of restricties zijn vastgelegd in de Europese REACH verordening. Alle PFAS-stoffen die in Nederland worden gebruikt vallen hieronder.
Gezamenlijk kenmerk is dat:
- ze kankerverwekkend kunnen zijn en het immuunsysteem kunnen aantasten.
- ze niet of nauwelijks afbreekbaar zijn.
- het onmogelijk is om voor elke individuele PFAS-stof een weloverwogen risicobeoordeling te doen. Dat geldt ook voor de gezondheidseffecten bij het vaststellen van de norm in de vergunningverlening waarbinnen geloosd kan worden op lucht, water en bodem.
- we niet weten wat de gezondheidsrisico’s zijn van de cocktail van verschillende geloosde PFAS-stoffen in lucht en oppervlakte water, nu maar ook op de langere termijn.
Europees is geregeld dat wanneer sprake is van te weinig inzicht op basis van EU-wetgeving het voorzorgsbeginsel moet worden toegepast. Dat geldt ook voor het onvoldoende beschikbaar hebben van wetenschappelijke en technische gegevens voor de desbetreffende PFAS-stof en de effecten van de cocktail op de omgeving. De jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie is hierin duidelijk.
Genoeg is genoeg
Als NMZH volgen wij al jaren de vergunningverlening in Zuid-Holland. Wij stellen vast dat het voorzorgsbeginsel niet of nauwelijks wordt toegepast. Zoals bij Chemours blijkt, kunnen hoge normen nauwelijks worden aangepast op basis van BBT (best beschikbare techniek) of nieuwe kennis over de werking of negatieve gezondheidseffecten. Het is voor ons onbegrijpelijk dat de overheid deze werkwijze al decennia toepast.
Gebrek aan kennis en capaciteit
De vergunningverlener ontbeert de benodigde kennis en moet veel van de informatie vanuit het betrokken bedrijf aangeleverd krijgen. Daardoor is de vergunningverlening veel te dicht op de aanvrager georganiseerd en hebben omgevingsdiensten zoals DCMR te weinig capaciteit en kennis om dit op meer afstand te kunnen beoordelen. Ook bij het aanpassen van vergunningen ontstaat al snel een juridische strijd.
Gebrek aan samenwerking
De samenwerking tussen de verschillende omgevingsdiensten is te zwak georganiseerd. DCMR is bezig met de WABO-vergunning, wanneer sprake is van een natuurwetvergunning dan loopt dit via de omgevingsdienst Haaglanden en voor de handhaving en toezicht bij een natuurwetvergunning staat de omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid aan de lat. Maar iedere organisatie kijkt alleen naar het eigen domein en wisselt nauwelijks informatie uit. De werkwijze en samenwerking van omgevingsdiensten moet drastisch veranderen en verbeteren, anders heeft binnenkort niemand meer vertrouwen in de vergunningverlening, toezicht en handhaving en het werk van de omgevingsdiensten.
Vlucht vooruit
Door de jaren heen worden steeds weer nieuwe PFAS-stoffen ontwikkeld nadat onomstotelijk is vastgesteld dat de eerder gebruikte PFAS stoffen kankerverwekkend zijn of een zeer ernstig negatief effect hebben op de volksgezondheid. Een vlucht vooruit om door te kunnen blijven gaan met het gebruiken van PFAS-stoffen. De vergunningverlener gaat hier iedere keer in mee, met nieuwe vergunningen met vaak weer te hoge lozingsnormen tot gevolg. Zo kan alles steeds weer van vooraf aan beginnen.
We vergiftigen onszelf iedere dag meer. Dat moet stoppen! De inwoners van Zuid-Holland, maar uiteindelijk van Nederland zijn voor hun veiligheid en gezondheid sterk afhankelijk van een goed functionerende Rijksoverheid die tijdig dit belangrijke en grote belang voor ons allemaal serieus neemt en goed afweegt bij de vergunningverlening, handhaving en toezicht van PFAS-stoffen in productieprocessen. Daar moeten wij als inwoners van Nederland op kunnen rekenen.
Uiteindelijk moeten wij zo snel mogelijk van de PFAS-stoffen in de productieprocessen af.
