GOUDA – De pop van de joodse Edith Roseij Beek (1934-1943) wordt onderdeel van de collectie van Museum Gouda. Het Goudse meisje zat in de Tweede Wereldoorlog ondergedoken, maar tevergeefs: als 9-jarige werd ze in Auschwitz vermoord. Haar lievelingspop liet ze achter op haar onderduikadres. Tot nu toe was de pop onderdeel van de collectie van Libertum, voorheen Verzetsmuseum Zuid-Holland. Op 16 april 2024 wordt de pop officieel overhandigd aan het Goudse stadsmuseum, in aanwezigheid van Paul Beek, familielid van Edith, en wethouder Thierry van Vugt.
Edith Beek en haar gezinsleden moesten in 1943 onderduiken. Hun huis en huisartsenpraktijk aan de Goudse Lange Tiendeweg lieten ze achter. Vader Arnold en moeder Clara, zoon Johan en dochter Edith doken apart van elkaar onder. De 8-jarige Edith zat bij de remonstrantse predikante Abelia Gesina Günther in Zwammerdam. In een NIOD-dossier staat dat Edith en ds. Günther in april 1943 gearresteerd werden. Na enkele maanden in Westerbork, moest Edith in november 1943 – met zo’n duizend anderen – op transport naar Auschwitz. Daar werd ze direct na aankomst vermoord door vergassing. Haar ouders en broer overleefden de oorlog.
Herinnerplaatsen
In Gouda zijn op verschillende plekken gedenkplaatsen aan de 389 Joodse stadsgenoten die – voor zover bekend – tijdens de oorlogsjaren zijn vermoord. Ediths naam is bijvoorbeeld terug te vinden op een Stolperstein aan de Lange Tiendeweg 54, waar ze woonde. Van deze ‘struikelstenen’, goudkoperen plaatjes in de stoep, zijn er inmiddels 387 in Gouda. Kunstenaar en initiatiefnemer van het wereldwijde Stolpersteineproject, Gunter Demnig, zal 23 april 2024 de laatste twee stenen in Gouda plaatsen. Ook op het Goudse Metaheerhuis en het monument aan het oude Stadhuys op de Markt staat de naam Edith Roseij Beek.
Pop als persoonlijk monument
Edith liet een dierbaar bezit achter: haar pop. Deze pop wordt nu samen met een foto van het meisje overgedragen aan Museum Gouda door Libertum (voorheen Verzetsmuseum Zuid-Holland), dat haar activiteiten in 2023 moest beëindigen. De collectie van Libertum omvatte een veelheid aan historische documentatie, schilderijen en stukken die te maken hebben met de oorlogsgeschiedenis van Midden-Holland. Objecten en documenten die specifiek tot het Gouds erfgoed behoren, worden overgedragen aan het Streekarchief Midden-Holland en Museum Gouda. Daarbij hoort expliciet ook Joods Gouds erfgoed. Zo blijven de stukken behouden en toegankelijk voor het publiek. De pop van Edith is daarvan een confronterend en aangrijpend voorbeeld. Museum Gouda is van plan het verhaal van Edith in de loop van 2025 te belichten in een kleine tentoonstelling.
