Vanaf oktober 2024 is in Museum Gouda een grote tentoonstelling te zien over Susanna en de ouderlingen. Het verhaal van Susanna en haar belagers wordt al duizenden jaren doorverteld, van de Bijbel tot Duizend-en-een-nacht. Machtsmisbruik en seksueel geweld – er is niets nieuws onder de zon. Maar waarom legden kunstenaars, van Artemisia Gentileschi en Rembrandt van Rijn tot Kathleen Gilje, deze MeToo-affaire keer op keer vast? Steeds opnieuw is Susanna een slachtoffer, een model van vroomheid of zelfs een sekssymbool. Museum Gouda onderzoekt dit najaar het beeld van deze archetypische belaagde vrouw en geeft haar verhaal een podium.
Met het zojuist verschenen NPO-rapport had deze tentoonstelling niet actueler kunnen zijn. Het verhaal over Susanna en de ouderlingen is het oorspronkelijke verhaal over lust, machtsmisbruik en onrecht. Twee wellustige machtige mannen proberen de badende Susanna te chanteren. Als zij niet toegeeft aan hun avances, zullen ze haar beschuldigen van ontrouw. Susanna weigert en wordt inderdaad voor de rechter gesleept, al voorkomt de tussenkomst van Daniël haar veroordeling. #MeToo avant la lettre dus. Hoewel dit verhaal voorkomt in de katholieke Bijbel (Daniël 13:1-64), de Thora en zelfs in Duizend-en-een-nacht, is het relatief onbekend. Susanna heeft haar roem vooral te danken aan de kunstgeschiedenis.
Vrouwelijk naakt
De badende Susanna en haar belagers zijn door kunstenaars keer op keer op het doek gezet. In deze tentoonstelling onderzoekt Museum Gouda hoe een verhaal over recht en onrecht is uitgegroeid tot een vehikel: voor sensueel vrouwelijk naakt, een moralistische waarschuwing of zelfs een antisemitische karikatuur. Er worden twee werken van Rembrandt getoond en een monumentaal schilderij van Artemisia Gentileschi uit Brno, Tsjechië, dat voor het eerst in Nederland te zien zal zijn. Ook Susanna’s van kunstenaars als Arnold Böcklin, Hendrick Goltzius en Gustave Vanaise komen naar Gouda. De hedendaagse installatie van kunstenaar en restaurator Kathleen Gilje, ‘Susanna and the Elders, Restored’ (1998): is ogenschijnlijk een replica van een werk van Gentileschi uit 1610, maar een röntgenfoto laat de kijker een heel andere Susanna zien.
