Waar je ook in de wereld komt. Zodra je de naam Gouda laat vallen gaat het gesprek daarna vrijwel altijd over kaas. Zelfs in China liggen de plakjes Goudse Kaas in de schappen van de supermarkt. Maar heb je je weleens afgevraagd of Goudse kaas wel echt uit Gouda komt? Wij zochten het voor je uit.
Op dezelfde plek waar al eeuwen lang wordt gehandeld in kaas uit de regio.
We eten al heel lang kaas uit Gouda
De geschiedenis van Goudse kaas gaat terug tot de Middeleeuwen. In de 12e eeuw bloeide de zuivelindustrie in de regio rondom Gouda als nooit tevoren. De vruchtbare weiden en het gunstige klimaat maakten het gebied ideaal voor het houden van koeien en het produceren van melk. Al snel begonnen lokale boeren en ambachtslieden kaas te maken om hun melk langer te kunnen bewaren. Eigenlijk is kaas dus niet meer en niet minder dan het resultaat van de overvloedige melkproductie in de regio.
Toch was het pas in de 17e eeuw dat de Goudse kaas zijn huidige naam en bekendheid kreeg. Tot die tijd werd alle kaas uit de omgeving Stolkse of Stolwijkse kaas genoemd en werd vooral verhandeld op de Stolwijkse Kaasmarkt. Rond 1600 verplaatste de handel in agrarische producten zich steeds vaker naar Gouda. Kaas viel daar vanzelfsprekend ook onder. De Goudse Kaasmarkt trok bezoekers uit heel Europa en groeide uit tot een belangrijk handelspunt voor kaas.
De term “Goudse kaas” ontstond dus simpelweg doordat de kaas op de markt in Gouda werd verhandeld. Volgens de overlevering kwam dit omdat het woord Gouda door de buitenlandse handelaars makkelijker was uit te spreken dan Stolwijk. Fabel of niet, het is een feit dat de wereldwijde populariteit gestaag groeide en de ronde gele harde kaas uiteindelijk de naam kreeg van de stad waar hij het meest mee werd geassocieerd: Gouda
Goudse Boerenkaas
Nog steeds wordt op veel boerderijen in de Krimpenerwaard en in het Groene Hart het vakmanschap kaasmaken met veel liefde en toewijding doorgegeven van generatie op generatie. Kaas die op ambachtelijke wijze met de hand wordt bereid van verse melk mag het keurmerk Goudse Boerenkaas dragen. De smaak van boerenkaas is overigens altijd streekgebonden en kan zelfs van boerderij tot boerderij verschillen. Dat heeft weer te maken met de ‘smaak’ van de grassen en gewassen die de koeien eten.
Tegenwoordig worden Goudse kazen vooral massaal in kaasfabrieken vervaardigd. Ook in het buitenland, want de soortnaam en vorm niet zijn beschermd. Een klein historisch foutje. Gewoon vergeten te doen. Gelukkig nam in 2010 de Europese Commissie het besluit om ‘Gouda Holland’ ‘ aan te duiden als een beschermde geografische aanduiding. Kaas met dit keurmerk komt echt uit ons land en wordt gemaakt met melk van Hollandse Koeien.
Het verhaal van de Goudse kaas is dus eigenlijk een ode aan de Hollandse handelsgeest in de stad Gouda. Misschien spijtig dat men onderweg vergat het patent op het recept te claimen, maar die erfenis heeft er wel voor gezorgd dat Goudse Kaas tot in alle uithoeken van de wereld het symbool van Nederlandse zuivelkunst is geworden en vrijwel iedereen waar dan ook wel eens van deze historische stad heeft gehoord.
Zelf ‘Goudse’ boerenkaas ontdekken
Wil je zelf op pad om de echte Goudse Boerenkaas uit de Krimpenerwaard te ontdekken? Dan vind je hier meer informatie. De foto’s zijn gemaakt bij Kaasboerderij Landwinkel Speksnijder (Tiendweg West 28 b, Lekkerkerk), waar ze naast heerlijke kaas maken, ook hele mooie streekproducten verkopen. Een echte aanrader dus!
Meer info vind je hier: Kaasboerderij Speksnijder
