Op een mooie zomeravond blijf je ernaar kijken. De elegante vlucht van de boerenzwaluw met zijn kenmerkende gevorkte staart. Een echte luchtacrobaat die je overal in de buurt van boerderijen tegenkomt in het Groene Hart. De boerenzwaluw (Hirundo rustica) is een elegante trekvogel die wereldwijd voorkomt. Hoewel deze vogelsoort een belangrijke rol speelt in onze ecosystemen, wordt hij helaas geconfronteerd met diverse bedreigingen die zijn voortbestaan in ons land in gevaar brengen.
Levensloop
Boerenzwaluwen arriveren in Nederland in de lente, meestal rond eind maart of begin april, na een lange trektocht vanuit hun overwinteringsgebieden in Afrika. Ze zoeken hun nestplaatsen voornamelijk in landbouwgebieden, schuren, stallen en onder bruggen. Het bouwen van hun karakteristieke moddernesten kost de vogels veel tijd en energie.
Boerenzwaluwen staan erom bekend dat ze grote aantallen jongen voortbrengen. Een typisch broedsel bevat gemiddeld vier tot vijf eieren, hoewel grotere nesten niet ongebruikelijk zijn. Beide ouders dragen de verantwoordelijkheid voor het broeden en voeren van de jongen. Na ongeveer twee weken komen de eieren uit, waarna de jongen nog eens drie weken in het nest blijven voordat ze uitvliegen. Gedurende deze tijd worden ze intensief gevoed met insecten die door de ouders worden verzameld.
Uitdagingen
Helaas wordt de boerenzwaluw geconfronteerd met verschillende bedreigingen in Nederland. De afname van geschikte nestplaatsen is een van de belangrijkste problemen. Modernisering van agrarische gebouwen en het dichten van nesttoegangen in oude gebouwen hebben geleid tot een tekort aan geschikte broedplaatsen. Bovendien hebben veranderingen in landgebruik en intensivering van de landbouw de beschikbaarheid van voedselbronnen verminderd. Een gebrek aan insecten, zoals vliegen en muggen, kan een negatieve invloed hebben op de voortplanting en overleving van de boerenzwaluw.
Verschillende natuurbeschermingsorganisaties en boeren hebben maatregelen genomen om de boerenzwaluw te beschermen. Het behoud en herstel van geschikte nestplaatsen, zoals het plaatsen van kunstmatige nestkommen in schuren en het behouden van traditionele boerderijen, zijn belangrijke stappen om de boerenzwaluw te ondersteunen. Bovendien kunnen het verminderen van het gebruik van pesticiden en het aanleggen van insect vriendelijke gebieden bijdragen aan het behoud van voldoende
Een van die boerderijen waar de zwaluw het nog volop naar zijn zin heeft is Hoeve Stein is de biologische natuurboerderij van familie de Goeij aan de Oukoopse dijk in Reeuwijk. De stallen zijn een waar paradijs voor het vrolijke vogeltje. Overigens is de boerderij gewoon te bezoeken. Niet alleen kun je er een kijkje in de stal nemen en heerlijke streekproducten inslaan. Er is ook een educatiecentrum van Staatsbosbeheer waar je nog veel meer te weten komt over de polders rondom Bodegraven-Reeuwijk.
Dit jaar zijn er op Hoeve Stein maar liefst 16 bekuikende nestjes te vinden. Gemiddeld vier jongen per nest. De Goeij heeft destijds bewust gekozen voor een zogenaamde potstal waar met stromest wordt gewerkt. Dat betekent volop vliegen, het hoofdmaal van de zwaluw. Vergis je niet, zwaluws zijn noeste werkers. Een ouder vangt maar liefst 10.000 (!) insecten per dag voor hun kroost. De meeste zwaluwen maken nog een tweede legsel en heel soms nog een derde.
Foto’s: Ivanka de Goeij (met veel dank!)
