“Een symbool voor liefde, trouw, vertrouwen en dankbaarheid”. Zo typeerde wethouder Elly de Vries van (ook) onderwijs het jonge appelboompje waarmee zij zaterdagochtend 3 juni de feestvreugde rond het 40-jarig jubileum van de ‘Oude Zustertuin’ – kinderspeeltuin en dierenpark – aan de Bodegraafse Overtocht kwam verhogen. Dankbaarheid voor het bereikte en vertrouwen in de toekomst: daar moest op gedronken worden, dus kwam nog tijdens de speech van de wethouder de (alcoholvrije) champagne tevoorschijn.
Van illegale stortplaats voor afval tot een tuin om de natuur te ontdekken
Begonnen als een project onder leiding van de legendarische onderwijzer aan de Jozefschool Jan Meijers, later wethouder van sport en recreatie, werd het terrein vanaf 1983 herschapen van een illegale stortplaats voor afval tot een tuin waar talloze schoolkinderen en andere jonge Bodegravers de natuur leren kennen. De aanleg van de Doortocht betekende weliswaar aanpassing, maar uiteindelijk ook verbetering en professionalisering. Landelijke bekendheid kwam al in 1986, toen de Jozefschool de (eerste) Pandaprijs van het Wereld Natuur Fonds (WNF) in de wacht sleepte met haar toenmalige ‘natuur-educatieve’ project.
Bestuursleden, vrijwilligers, sponsoren en donateurs houden de tuin draaiende. Een boomgaard, moestuin, kruidentuin en heemtuin voor wilde planten en insecten zijn er te vinden, naast kippen, konijnen en varkens. Een balletje trappen kan ook. “Van schoolgebeuren naar dorpsactiviteit”, berichtte de vroegere Bodegraafse Post in 1987.
Oorspronkelijk was de Oude Zustertuin de moestuin van de zusters Franciscanessen van Salzkotten (bij het Duitse Paderborn). Zij konden zich in Bodegraven vestigen met medewerking van het Bisdom Haarlem en de pastoor van de Sint Willibrorduskerk. Aan de Overtocht werd in 1878 een internaat geopend en aan de overkant daarvan in 1883 een school, gewijd aan Sint Jozef. Die school werd in 2003 gesloopt om de bouw van het appartementencomplex Jozefhof mogelijk te maken.
Verpaupering
Het diverse keren uitgebreide ‘Pensionaat Sint Joseph’ met kapel en zusterhuis werd in 1968 opgeheven; sloop van de gebouwen volgde in 1978. “Vanaf dat moment was er niemand meer die voor de tuin zorgde” (zustertuin.nl/geschiedenis). Deze verpauperde dan ook zienderogen en werd door afvaldump een ideale omgeving voor ratten en ander ongedierte, tot
ergernis van de leerkrachten en leerlingen van de Jozefschool. Zij namen in 1983 het initiatief de tuin op te knappen. Het kleinschalige onderwijsproject groeide door de jaren heen uit tot wat er nu is, inclusief educatie-, kantoor- en werkruimte De Hooiberg. Bij het 25-jarig bestaan in 2008 schreef Gerda Tuitel het boek ‘25 jaar De Oude Zustertuin’, waaraan diverse gegevens in dit artikel zijn ontleend.
Van april tot september is de Oude Zustertuin, Overtocht 34, dagelijks geopend tussen 09.00 en 20.30 uur; in de overige maanden tussen 09.00 en 17.00 uur. Aanmelding voor school- en andere groepsbezoeken via oudezustertuin@gmail.com.
