Het is al hele tijd, jaren zelfs, geleden dat mij het onheilsbericht bereikte dat het veenmosrietplantje in de Nieuwkoopse Plassen verdwijnt als gevolg van de milieubelasting. Het veenmos is namelijk uiterst gevoelig voor NH3 (boerenstikstof). De autoriteiten waren er helder over: dit gaat niet goed. Het veenmosrietplantje (spagnum voor ingewijden) fungeerde daarmee als ‘de kanarie in de steenkoolmijn’, werd mij verteld.
December 2022 ontmoette ik op een receptie in Nieuwkoop een rietsnijder/mosraper die al tientallen jaren het plassengebied als werkterrein heeft. De uitnodiging om eens te komen kijken werd omgezet in een bezoekafspraak. Op een steenkoude middag begin maart ging ik met hem het gebied in. Tot mijn verbazing geen zieltogend veenmosplantje, maar een weeldering groeiende plant, niet op één plek maar overal op de verschillende eilandjes in de Nieuwkoopse Plassen. Zijn commentaar: het gaat de afgelopen jaren (in tegenstelling tot jaren daarvoor) nu juist heel goed met het veenmos.
Hoe is dit mogelijk?
De rekenmodellen en daarop gebaseerde rapporten zeggen immers dat het juist desastreus gaat. Hij, de ervaringsdeskundige, was stellig: geen stikstofprobleem hier. Ik weet het niet, ben niet deskundig. Echter, opnieuw voor mij duidelijk dat rapporten en praktijk niet altijd matchen.
Nog wat anders. Deze week was opnieuw in het nieuws hoe onze natuur en bossen er voor staan. Slecht overwegend. Stikstof als oorzaak, exoten als oorzaak en droogte als oorzaak. Absoluut geen goed bericht, maar ik mis één punt: het slechte beheer en onderhoud gedurende vele jaren.
Het begint me steeds meer op te vallen hoe dit item (beheer en onderhoud) wordt verzwegen. De budgetten voor onderhoud en beheer van natuur staan al vele jaren onder druk, zijn gekort of nooit op het peil geweest dat nodig is. Ik heb het van dichtbij meegemaakt met het Bentwoud. Miljoenen voor de aanleg en het minimale budget voor onderhoud, waarover na enkele jaren al de discussie start om dat budget verder af te knijpen en (door de overheid!) de openlijke vraag wordt gesteld of het niet wat commerciëler kan worden geëxploiteerd met activiteiten die gewoon haaks staan op de oorspronkelijke doelen. Kijk op deze manier wordt het nooit wat.
Nederland moet meer natuur (ben ik erg voor). Maar gaan we dan niet alleen aanleg maar ook langjarig goed onderhoud regelen? Ik zou zeggen: begin bij het begin. En dat is voor mij dat je vanaf het begin goed zorgt voor de natuur en het noodzakelijk onderhoud doet dat nodig is. Als je dat niet doet moet je later niet allerlei oorzaken aanvoeren – die ook waar zijn – maar die komen bovenop het tekort dat je zelf hebt gecreëerd.
Reacties en input zijn welkom via info@groenehart.info
Kees van Velzen
Voorzitter stichting Groene Hart
