‘Hé Ann, ik vond een weetje over narcissen,’ leest het berichtje van een lieve vriendin. Narcissen… ik hou er niet van. Al mijn hele leven niet. Waar narcissen voor velen staan voor het voorjaar en Pasen word ik niet warm van ze. Ik hou niet zo van de kleur geel dus ik dacht altijd dat het daardoor kwam. Maar ik hou wel van zonnebloemen en fresia’s dus dat is dan wel weer vreemd.
Ik lees het stukje van het internet wat ze meegestuurd heeft:
‘Het slijm uit de narcissen is giftig en tast andere bloemen aan. Waar sommige bloemen wel bestand zijn tegen het slijm, gaan velen er toch van dood.’
De narcis is vernoemd naar Narcissus; de man uit de Griekse mythologie die verdronk in zijn eigen spiegelbeeld omdat hij zo verliefd was op zichzelf. Hij zou uiteindelijk in een bloem (de narcis) zijn veranderd volgens deze mythe.
Dus de narcis en de narcistische persoonlijkheidsstoornis hebben niet alleen gemeen dat ze allebei hun naam te danken hebben aan de Griekse Narcissus, ze hebben ook dat ‘giftige slijm’ gemeen. Het slijm van de narcis waar andere bloemen dood van gaan is vergelijkbaar met hoe iemand met de narcistische persoonlijkheidsstoornis de ander ‘vergiftigd’ met zijn of haar gecalculeerde manipulatie, gaslighting, (lees hier mijn blog over gaslighting: https://annemariebraun.nl/uncategorized/gaslighting/) en psychische en/of fysieke mishandeling. Wat zelfs kan leiden tot de fysieke dood maar in ieder geval vrijwel altijd leidt tot ‘identiteit moord’: het ontnemen van wie iemand was voordat ze in contact kwamen met de narcist.
Die zogenaamde identiteit moord is noodzakelijk voor de narcist. Want als je zelf niet meer weet wie je bent ben je nog makkelijker te manipuleren op een manier waar de narcist zich mee kan voeden. De narcist is in de eerste fase van een relatie (of dit nu een romantische, vriendschappelijke of werk relatie is) altijd aan het ‘slijmen’. Hij/zij vindt jou geweldig, zet je op een voetstuk en spiegelt je. Met spiegelen bedoel ik dat de narcist al jouw mooie eigenschappen: empathie, vriendelijkheid en behulpzaamheid geloofwaardig kopieert om je het gevoel te geven dat je jouw ‘soulmate’ hebt gevonden. Hier wil ik echt benadrukken dat het kopieergedrag is want deze kwaliteiten bezit geen enkele narcist écht. Om je vervolgens helemaal af te breken en daarna weer te gaan ‘slijmen’. De verwarring gaat overheersen in je leven en je komt steeds verder van jezelf af te staan. Je raakt volledig in de macht van de narcist. Het onvoorspelbare gedrag van de narcist maakt dat je alleen nog maar met de narcist bezig bent. Zo raak je het contact met jouw grenzen en behoeftes helemaal kwijt.
Van bijna al mijn cliënten die slachtoffer van een narcist zijn (geweest) hoor ik hetzelfde als wat ik zelf ook lang gevoeld heb: schaamte voor hoever ze over hun eigen grenzen heen zijn gegaan als het gaat om de narcist. Ze herkennen zichzelf niet meer en hun naaste omgeving herkent hen ook niet meer. Schaamte leidt altijd tot isolatie; je niet meer aan de buitenwereld durven laten zien. Maar isolatie is de beste vriend van de narcist want dan bestaat je wereld alleen nog maar uit de narcist. Precies hoe een narcist het graag ziet.
Heb je een naaste in je omgeving waarvan je vermoed dat hij/zij in een relatie met een narcist verwikkeld is doorbreek dan alsjeblieft die schaamte. Te vaak is de omgeving van een slachtoffer boos op het slachtoffer (victim blaming, zie mijn eerdere blog: https://annemariebraun.nl/uncategorized/victim-blaming-de-schuld-bij-het-slachtoffer-neerleggen/).
Natuurlijk is het voor iemand die niet besmet is met dit ‘giftige slijm’ onbegrijpelijk dat het slachtoffer zijn/haar grenzen niet bewaakt, het schadelijke gedrag van de narcist vaak verbergt of goedpraat en telkens na een breuk de narcist toch weer toelaat in zijn/haar leven. Dat is ook één van de belangrijkste reden dat ik over dit onderwerp naar buiten blijf treden. Informatie is het allerbelangrijkste zowel voor het slachtoffer als voor de omgeving.
Door kennis gaat het slachtoffer hopelijk beseffen dat hij/zij te maken heeft met een ernstig ziek persoon die nooit zal veranderen maar kennis maakt ook dat de omgeving steun kan gaan bieden. Als je een slachtoffer kan laten voelen dat er niks mis is met hem/haar maar dat hij/zij simpelweg ‘vergiftigd’ is door de narcist. De omgeving kan een slachtoffer helpen weer in contact te komen met haar/zijn eigen identiteit, grenzen en behoeftes. Zo wordt langzaamaan de isolatie doorbroken en verliest de narcist terrein zodat het herstel van het slachtoffer van start kan gaan. Misschien helpt de vergelijking met het giftige slijm van de narcissen ons wel om het (nog) beter te begrijpen.
Annemarie Braun
www.annemariebraun.nl
