De officiële heringebruikneming van het Moreau-orgel uit 1736 in de Goudse Sint Janskerk, vrijdag 6 januari vanaf 20.00 uur, wordt het moment van de waarheid voor dit wereldberoemde instrument. Klinkt het weer zoals vanouds of misschien nog mooier? De liefhebbers wachten in spanning af en de al dan niet zelfbenoemde deskundigen slijpen hun messen. Vol verwachting klopt ieders hart…
Vanaf 2012 is het orgel in onderhoud en revisie geweest. Tussen 2012 en 2016 werd een groot deel van de pijpen gerestaureerd en de winddruk vanuit de blaasbalgen verhoogd, waarna men de intonatie (klankgeving) wijzigde in overeenstemming met de nieuwe winddruk. “De draag- en zeggingskracht zijn na deze ingrepen aanmerkelijk toegenomen”, meldt hoofdorganist Gerben Budding. Een tweede fase betrof de restauratie van stemmen die actuele of historische blaasinstrumenten als bijvoorbeeld trompet, schalmei, dulciaan, klaroen en bazuin nabootsen – de ‘tongwerken’ – en het verbeteren van de werking van de ‘zwelkast’ om een deel van het orgel heen. Dit is een kast met jaloezieën waarmee de klanksterkte kan worden geregeld. Het bekende orgelmakershuis Reil te Heerde (GD) voerde deze werkzaamheden uit.
Frontpijpen klinken weer
Vanaf eind november 2020 is het groot onderhoud voortgezet door de orgelmakers Van Vulpen te Utrecht. Zij herstelden de speel- en registermechaniek (de verbindingen tussen de toetsen en de pijpen respectievelijk tussen de registertrekkers en de stemmen). Ook de frontpijpen – voor kenners: die van de Prestant 16’ (voet) – werden weer ‘sprekend’ gemaakt; deze pijpen zijn dus weer te horen en leveren een niet te missen bijdrage aan de totaalklank. Verder zijn drie van de acht balgen – de ‘longen’ van het orgel – in zodanige staat gebracht dat het hele orgel, 52 stemmen tellend, naar behoren kan functioneren. De restauratie van de overige vijf balgen moet later volgen.
Veel van het originele pijpwerk is door de eeuwen heen bewaard gebleven. Budding: “Ondanks het feit dat vele orgelbouwers hun sporen hebben achtergelaten, heeft dit fraaie instrument zijn barokke, elegante, enigszins zuidelijke klank behouden. De ingrepen die in de 19e en 20e eeuw plaatsvonden, hebben het karakter niet aangetast maar eerder verrijkt, zodatook nu een groot gedeelte van de romantische en hedendaagse orgelmuziek goed uit te voeren is”.
Programma
Op het programma voor de aanvaarding en ingebruikneming van het orgel staan werken van Max Reger (1873-1916), Felix Mendelssohn-Bartholdy (1809-1847) en César Franck (1822-1890). Voormalig hoofdorganist Christiaan Ingelse verzorgt het eerste zaterdagmiddagconcert, 14 januari vanaf 16.00 uur. Meer informatie: www.gerbenbudding.nl/orgels-gouda-sint-jan-moreau/.
DATUM 06 jan 2023
TIJD 20.00 uur
LOCATIE Sint Janskerk Gouda
KOSTEN Geen, toegang vrij Concert Christiaan Ingelse hoofdorgel Sint Janskerk Gouda
DATUM 14 jan 2023
TIJD 16.00 uur
LOCATIE Sint Janskerk Gouda
KOSTEN Collecte na afloop Gratis toegang met museumkaart
