Wat hebben bier, wijn, brood, kaas, yoghurt, worst, en zuurkool met elkaar gemeen? Alle zeven zijn het resultaat van een vorm van fermentatie. Fermentatie is een eeuwenoude techniek die al sinds de oudheid wordt gebruikt om voedsel te behouden en te conserveren. De oude Egyptenaren brouwden al bier door middel van fermentatie en in de oudheid werd zuurdesem gebruikt om brood te maken. Tijdens fermentatie zetten micro-organismen, zoals gist en bacteriën, suikers om in alcohol of zuren, waardoor voedsel langer houdbaar is. Bovendien ontstaat er vaak een unieke smaak en textuur. Fermenteren van groenten is niet alleen lekker, maar is volgens sommige voedingsdeskundigen ook nog eens goed voor de gezondheid. Fermentatie zorgt ervoor dat de groenten rijk worden aan probiotica en gefermenteerde groenten kunnen meer vitamines en mineralen bevatten dan ongefermenteerde groenten.
Steeds populairder in de keuken
Een eeuwenoude manier fermenteren van groenten is ineens weer superhip in de keuken. Er zijn veel foodvloggers die zich bezighouden met fermenteren van groenten en die dit op hun Instagram-accounts delen. Een voorbeeld van een bekende foodvlogger die dit doet, is Ohlala Kombucha. Zij deelt op haar account recepten en tips voor het fermenteren van groenten en laat zien hoe je zelf kombucha, gemaakt van thee, en andere gefermenteerde producten kunt maken.
Ook op Instagram zijn er veel accounts te vinden waar je inspiratie en informatie kunt vinden over fermenteren van groenten. Zoek bijvoorbeeld naar hashtags als #fermenteren #fermentedveggies #probiotics om accounts te vinden die zich hiermee bezighouden.
Fermenteren van groenten is dus zeker iets om te overwegen als je op zoek bent naar een lekkere en gezonde manier om groenten te bereiden en het is ook nog eens heel duurzaam. Je kunt namelijk het hele jaar door genieten van mooie producten van eigen bodem doordat ze dankzij fermenteren veel langer houdbaar zijn. Kortom wat je dichtbij haalt blijft lekker.
Wat heb je nodig?
Als beginner heb je niet veel nodig om te gaan fermenteren. Vrijwel alles is waarschijnlijk al aanwezig in je keukenkastje.
- Verschillende groenten naar keuze (bijvoorbeeld kool, wortels, rode bieten, etc.)
- Een weckpot of andere afgesloten pot (dit is nodig om het fermentatieproces te bevorderen)
- Een houten lepel of spatel om het mengsel te roeren
- Een zoutoplossing (om het fermentatieproces te activeren)
- Eventueel specerijen of andere smaakmakers (naar keuze)
- Een koele, donkere plek om de groenten te laten fermenteren
Het is ook handig om een weegschaal te hebben om het juiste zoutpercentage te bepalen. Als richtlijn kun je ongeveer 2% zout gebruiken ten opzichte van het gewicht van de groenten.
Vergeet ook niet om goed te wassen en te snijden voordat je begint met fermenteren. Dit is belangrijk om te voorkomen dat er bacteriën in het mengsel komen die het fermentatieproces kunnen verstoren.
Met deze spullen kan je als beginner aan de slag gaan met fermenteren van groenten. Als je meer ervaring hebt, kun je ook andere producten gaan fermenteren, zoals fruit, kruiden en zelfs granen. Er zijn talloze recepten te vinden om je op weg te helpen. Hieronder geven we je er al een altijd.
Gefermenteerde kool
- 500 gram kool, in dunne reepjes
- 1 eetlepel zout
- 1 eetlepel kurkuma (optioneel)
Meng de kool met het zout en de kurkuma (als je dat wilt gebruiken) in een grote kom. Laat het mengsel een paar uur staan zodat het zout kan werken. Pers daarna het vocht uit de kool en doe de kool in een weckpot of in een andere afgesloten pot. Laat de kool fermenteren op een koele, donkere plek gedurende ongeveer een week. Roer af en toe in de pot om te voorkomen dat er schimmel ontstaat. Na een week is de kool klaar om te eten.
Gefermenteerde wortels:
- 500 gram wortels, in dunne reepjes
- 1 eetlepel zout
- 1 teentje knoflook, gepeld en fijngehakt
- 1 eetlepel tijm (optioneel)
Meng de wortels met het zout, de knoflook en de tijm (als je dat wilt gebruiken) in een grote kom. Laat het mengsel een paar uur staan zodat het zout kan werken. Pers daarna het vocht uit de wortels en doe de wortels in een weckpot of in een andere afgesloten pot. Laat de wortels fermenteren op een koele, donkere plek gedurende ongeveer een week. Roer af en toe in de pot om te voorkomen dat er schimmel ontstaat. Na een week zijn de wortels klaar om te eten.
Gefermenteerde rode bieten:
- 500 gram rode bieten, in dunne reepjes
- 1 eetlepel zout
- 1 eetlepel honing (optioneel)
Meng de bieten met het zout en de honing (als je dat wilt gebruiken) in een grote kom. Laat het mengsel een paar uur staan zodat het zout kan werken. Pers daarna het vocht uit de bieten en doe de bieten in een weckpot of in een andere afgesloten pot. Laat de bieten fermenteren op een koele, donkere plek gedurende ongeveer een week. Roer af en toe in de pot om te voorkomen dat er schimmel ontstaat. Na een week zijn de bieten klaar om te eten.
Hoe maak je Kombucha
Niet eens zo heel ingewikkeld is het maken van het het populaire drankje Kombucha. Kombucha is een gefermenteerd drankje dat gemaakt wordt door deeg van thee, suiker en een SCOBY (Symbiotic Culture of Bacteria and Yeast) te fermenteren. Het resultaat is een zuur smakende drank die rijk is aan probiotica en andere gezonde stoffen.
Om kombucha te maken, heb je het volgende nodig:
- 2 liter water
- 6 theezakjes of 2 eetlepels losse thee
- 200 gram suiker
- 1 SCOBY
- 1 liter kombucha van de vorige batch (of een fles kant-en-klaar kombucha als dit je eerste keer is)
Bereid de thee volgens de aanwijzingen op de verpakking of gebruik een eetlepel losse thee per kop. Voeg de suiker toe en laat de thee afkoelen tot kamertemperatuur. Giet de thee in een grote glazen pot en voeg de SCOBY en de kombucha van de vorige batch toe.
Bedek de pot met een doek of kaasdoek en zet de pot op een koele, donkere plek. Laat de kombucha 7-14 dagen fermenteren, afhankelijk van de gewenste hoeveelheid zuur. Proef regelmatig om te bepalen wanneer de kombucha naar wens is.
Wanneer de kombucha naar wens is, kun je de SCOBY eruit halen en de kombucha overgieten in flessen. Bewaar de flessen op een koele, donkere plek om verdere fermentatie te voorkomen. Laat de flessen een paar dagen staan voordat je ze in de koelkast zet, zodat de koolzuurvorming kan afnemen. Na een paar dagen in de koelkast is de kombucha klaar om te drinken. Geniet ervan!
