Het klinkt te mooi om waar te zijn. Een ‘edelsteen’, die het CO2 probleem voor ons gaat oplossen door het te vergruizen en uit te strooien in onze tuinen. Binnenkort houdt Mijnklimaatpartij weer een van zijn inmiddels traditionele Meet-Ups, waar de CO2-reducerende werking van het mineraal Olivijn op de agenda staat. Maar wat is Olivijn nu precies en is het inderdaad een wondersteen?
Olivijn
Olivijn is een gesteente dat niet van nature in ons land voorkomt. Het is volop te vinden in de Duitse Eiffel, maar ook in Groenland, Frankrijk, Amerika en Afrika. De steen dankt zijn naam aan de olijfgroene kleur én de Duitse geoloog Werner die hem in 1790 verzon. Er is zelfs een tijd geweest dat Olivijn een kostbaar en geliefd ‘edelsteen’ was en geslepen werd gebruikt in exclusieve sieraden.
Natuurlijk proces
Olivijn is een vulkanisch gesteente dat van nature de eigenschap heeft om CO2 ‘te binden’. Er zijn meer mineralen met dit vermogen, maar die zijn vaak moeilijker te delven. Gebruik je het in de tuin, bijvoorbeeld als verharding of op schuur/sedumdaken, dat kan het een bijdrage leveren aan de CO2-reductie. Toch hebben wetenschappelijke proeven, onder meer gedaan door Shell, nog niet de resultaten opgeleverd die men had gehoopt. Om het natuurlijk vermogen van Olivijn optimaal in te kunnen zetten, moet er namelijk aan behoorlijk wat randvoorwaarden worden voldaan.
Nadelen
Dus of Olivijn inderdaad ‘die geweldige kans’ tegen de opwarming van de aarde is, zoals Mijnklimaatpartij in zijn persbericht schrijft. is nog maar de vraag. Er kleven namelijk belangrijke nadelen aan het op grote schaal gebruiken.
In de eerste plaats is het mineraal niet in Nederland te vinden en moet het van ‘elders’ komen. De dichtstbijzijnde vindplaats is de Duitse Eiffel, ook transport stoot vanzelfsprekend CO2, en is er behoorlijk wat Olivijn nodig om het probleem merkbaar aan te pakken. Het mineraal verweert tijdens het chemische proces waarbij het CO2 uit de lucht wordt gehaald en valt uiteen. Simpel samengevat, het verliest zijn veelgeprezen vermogen en moet dus voortdurend worden ‘ververst’.
Volgens sommige wetenschappers is het ook geen snelle oplossing. Om het CO2 reducerende vermogen van Olivijn optimaal te benutten, moet het in kleine delen vergruisd/vermalen worden en in ‘beweging’ blijven, omdat tijdens het chemische proces zich een ‘belemmerend’ laagje/korstje vormt op de steen. Bovendien is er water nodig om het proces op gang te brengen en dat vormt een belangrijke uitdaging nu we in ons land steeds vaker te maken hebben met langdurige droogte.
Olivijnzand als grondverbeteraar
Zodra het mineraal in contact komt met water en plantenwortels, zoals in onze tuin, dan doet het zijn werking. Tijdens dit proces wordt Olivijn omgezet in kalkachtige stoffen en daarom wordt Olivijnzand nu al vaak door hovenieren gebruikt om verzuring van grond tegen te gaan. Bijkomend voordeel is dat er ook magnesium ontstaat. Een voor planten essentiële voedingsstof.
In de Tuin van de Vrijheid in Appeltern wordt het zand zelfs gebruikt om de terrassen vrij van algen te maken. Een laagje in het voorjaar schijnt algen en andere verontreinigingen te laten verdwijnen als sneeuw voor de zon.
Alle kleine beetjes helpen,
Kortom Olivijn is in staat is om CO2 uit ‘de lucht’ te halen en om te zetten in kalkachtige stoffen en magnesium, maar het wordt wetenschappelijk nog lang niet gezien als het wondermiddel dat de wereld kan gaan redden. De belangrijkste kritieken zijn dat het te duur, te traag en soms gevaarlijk kan zijn. Het gesteente waarin Olivijn voorkomt bevat in veel gevallen ook het voor de gezondheid gevaarlijke asbest. Zolang dit gebonden blijft levert dit vrij weinig gevaar op, maar het komt vrij bij het vergruizen en malen van Olivijn.
Het eerlijke rekensommetje is dan ook lang niet zo rooskleurig als het vaak wordt voorgedaan en om het probleem structureel aan te pakken is enorm veel Olivijn nodig. Sommige berekeningen hebben het zelfs over bijna vijf kilo per vierkante meter.
Maar alle kleine beetjes helpen en volgens een bekende wetenschapper op dit gebied, Olaf Schuiling, “liggen er zeker kansen bij een verstandig gebruik“. Verschillende toonaangevende universiteiten, zoals de TU Delft ,Wageningen en Antwerpen voeren op dit moment in samenwerking met de overheid grootschalig onderzoeken uit naar de mogelijkheden, voordelen en nadelen van het gebruik van Olivijn. Daarnaast loopt de commerciële markt zich al flink warm en hebben inmiddels een flinke lobby richting overheid en klimaat-/natuurorganisaties uitgerold.
Let op de spoileralert
Toch nog een belangrijke spoileralert. Ook Olivijn kent een beperkte mondiale voorraad. Al met al zal de verduurzaming van onze industrie en samenleving, inclusief een baanzienlijke reductie van CO2-uitstoot, op langere termijn veel meer zoden aan de dijk zetten dan het gebruik van deze edele steen.
De Meetup over Olivijn van Mijnklimaatpartij is op vrijdag 2 september om 19.30 uur in de Klimaatwinkel, Brugstraat 5 in Bodegraven.
Bronnen
International Journal of Greenhouse Gas Control, 2009)
Zeven kubieke kilometer olivijn om de aarde te redden – NRC
Peridotieten zijn gek op CO2 – NEMO Kennislink
Olivijn; validatie rekenmodel met veldproef op campus van Deltares – Deltares
